«Οι άνθρωποι αναρωτιούνται πολύ συχνά: Πώς την έχω κάνει έτσι τη ζωή μου; Κι αυτό τις περισσότερες φορές είναι ψέμα. Δεν διαλέγουμε μόνοι μας. Πολύ συχνά η ζωή διαλέγει για μας».
Μέρες και Νύχτες που δεν ήταν δικές μας, Ελισάβετ Παπαδοπούλου
Στο έκτο της βιβλίο, «Μέρες και νύχτες που δεν ήταν δικές μας», η Ελισάβετ Παπαδοπούλου αφηγείται την ιστορία της Αθηνάς και του Αλέξανδρου. Μία δυνατή ερωτική ιστορία που περνάει από την εφηβεία στην ενηλικίωση, εξελίσσεται μαζί με τους ήρωες και τελικά οδηγείται όπου οι ίδιοι αποφασίζουν.
Από τη Μάρω Παρασκευούδη
Τι σας ενέπνευσε να ξεκινήσετε να γράφετε το βιβλίο σας;
Κάποια στιγμή θέλησα να φτιάξω έναν πλανημένο κόσμο φτιαγμένο από τα υλικά της παιδικής μου ηλικίας. Με ενδιέφερε κυρίως να αποδώσω την ατμόσφαιρα των καλοκαιριών σε μια συγκεκριμένη επαρχία που ονομάζεται Έβρος. Κατέβαλα πολύ μεγάλη προσπάθεια να αποδώσω την ατμόσφαιρα γράφοντας αυτό το βιβλίο. Ήθελα ο αναγνώστης να μυρίσει την Αυγουστιάτικη νύχτα, να αισθανθεί την υγρασία του ποταμού, να νιώσει την απειλή του αχανούς χρόνου μέσα στον οποίο ένας έφηβος μπορεί να χαθεί, επειδή δεν έχει και πολλά πράγματα να κάνει. Ήθελα ο αναγνώστης να εμπλακεί στα αδιέξοδα να νιώσει τον εγκλωβισμό που κρύβεται πίσω από την ωραιοποίηση και απλοποίηση της επαρχίας. Επιπλέον ήθελα να μιλήσω για την παιδική ηλικία και τους τραυματικούς δεσμούς μέσα στις οικογένειες. Στη συνέχεια οι στόχοι του βιβλίου επεκτάθηκαν καθώς επέλεξα να κατεβάσω την πρωταγωνίστρια του βιβλίου στην Αθήνα.
Αφηγείστε μία ιστορία αγάπης υπερβολικά δυνατή. Πιστεύετε ότι ξεπερνάει τα όρια του ρεαλισμού;
Η ματιά της Αθηνάς στον κόσμο το διάστημα που ερωτεύεται αυτόν τον άντρα δεν είναι ρεαλιστική. Είναι έφηβη όταν τον συναντάει. Ο έρωτάς της για τον Αλέξανδρο δεν είναι ψυχαγωγικός. Μια μεγάλη ανάγκη οδηγεί την Αθηνά στον Αλέξανδρο, κι η ανάγκη αυτή μεταμφιέζεται σε ερωτική ενώ είναι κάτι βαθύτερο. Ο έρωτάς της είναι στην πραγματικότητα επιβιωτική τακτική. Στον κόσμο που ζει δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να την τροφοδοτήσει συναισθηματικά καθώς είναι αποξενωμένη τόσο από τους γονείς της όσο και το περιβάλλον της, το οποίο δεν την καλύπτει ούτε αισθητικά ούτε νοητικά. Δεν είναι τυχαίο ότι οδηγείται σε αυτόν τον άντρα σχεδόν σαν υπνωτισμένη, έχοντας κάθε νύχτα απέναντι από το σπίτι της το σινιάλο του αναμμένου του τσιγάρου και ένα βιβλίο που της χάρισε. Τους μεγάλους έρωτες τους φτιάχνουν οι ψυχισμοί κι όχι οι καταστάσεις. Οι μεγάλοι έρωτες χρειάζονται υπόβαθρο από μεγάλες ανάγκες και η Αθηνά πληροί αυτές τις προϋποθέσεις. Είναι έναν τέλειο υποψήφιο θύμα για τον μεγάλο έρωτα.
«Από την αρχή το ήξερα πώς μόνο εγώ ερωτεύτηκα με έναν τρόπο που έμοιαζε με αρρώστια δίχως γιατρειά» λέει η Αθηνά. Μπορείς όντως να το κάνεις ολομόναχος; Ο έρωτας δεν είναι αμφίδρομος;
Αμφίδρομη είναι η σχέση. Ο έρωτας μπορεί ωραιότατα να είναι μονομερής. Δεν μπορεί κανένας άνθρωπος να στερήσει από κάποιον άλλον το δικαίωμα να είναι ερωτευμένος μαζί του. Δεν υπάρχουν ασφαλιστικά μέτρα για το συναίσθημα. Για κάποιο ανεξήγητο μέχρι τώρα λόγο, υπάρχουν έρωτες που σημαδεύουν τις ζωές των ανθρώπων, έρωτες που δεν ξεχνιούνται ποτέ, άνθρωποι που εγκαταλείπονται κι όμως μένουν αφοσιωμένοι. Η αφοσίωση αυτή των εγκαταλειμμένων εραστών έχει κάτι συγκινητικό, σε μια εποχή που καταναλώνει τα πάντα ταχύτατα. Η αφοσίωση αυτή έχει μεγάλη δόση αθωότητας επειδή ακριβώς δεν περιμένει ανταπόδοση και επειδή δεν μετατρέπεται μέσα από την απώλεια σε επιθετικό συναίσθημα. Το συναίσθημα αυτό έχει μια τεράστια αξιοπρέπεια και μυθιστορηματικό ενδιαφέρον.
Πώς καταφέρατε να μπείτε τόσο βαθιά στην ανδρική ψυχολογία;
Αυτό θα το κρατήσω ως φιλοφρόνηση. Ωστόσο στις συναισθηματικές αντιδράσεις ταυτιζόμουν περισσότερο με τους άντρες παρά με τις γυναίκες. Πιστεύω ότι το συναίσθημα είναι κάτι μεταβαλλόμενο, μια πραγματικότητα την οποία οι άντρες αποδέχονται και οι γυναίκες απωθούν.
Η ηρωίδα χάνει "πολύτιμα" χρόνια με τον Αλέξανδρο λόγω του τρομερού εγωισμού της, κάτι που βλέπουμε να γίνετε στην πραγματική ζωή. Γιατί έπρεπε να γίνει κατά αυτόν τον τρόπο;
Η Αθηνά έχει ανάστημα. Ηθικό και ψυχικό. Δεν θέλει πάση θυσία να είναι με τον Αλέξανδρο. Θέλει να είναι με τον Αλέξανδρο με τον δικό της τρόπο. Η Αθηνά δεν είναι εύκολη περίπτωση. Δεν προσαρμόζεται στην πραγματικότητα. Προσπαθεί να φέρει την πραγματικότητα στα μέτρα της. Εδώ η Άννα Καρένινα πήγε κι έπεσε στις γραμμές όχι επειδή ο Βρόνσκι δεν την αγαπούσε, αλλά δεν την αγαπούσε με τον τρόπο που αυτή είχε στο κεφάλι της για τον έρωτα. Μια τέτοια περίπτωση είναι και η Αθηνά. Μόνο που ζει σε άλλον αιώνα. Και δεν πέφτει στις γραμμές. Αλλά αγαπούσε πάντα την Καρένινα περισσότερο από τις συμμαθήτριές της.
«Οι άνθρωποι αναρωτιούνται πολύ συχνά: Πώς την έχω κάνει έτσι τη ζωή μου; Κι αυτό τις περισσότερες φορές είναι ψέμα. Δεν διαλέγουμε μόνοι μας. Πολύ συχνά η ζωή διαλέγει για εμάς». Κατά πόσο πιστεύετε ότι ισχύει; Και πώς μπορεί η ζωή να διαλέξει για εμάς;
Η ζωή διαλέγει για μας από τότε που γεννιόμαστε. Τον τόπο που γεννιόμαστε, την κοινωνική μας θέση, την οικογένειά μας το αν θα γεννηθούμε αρτιμελείς, ευφυείς κλπ. Οι κοινωνικοί αγώνες, οι επαναστάσεις, οι μεταναστεύσεις και οι πόλεμοι αποτελούν την ατομική και συλλογική προσπάθεια να αλλάξουμε τις ζωές μας. Και αποτελούν όλα αυτά ταυτόχρονα το υλικό εκατοντάδων μυθιστορημάτων που γράφτηκαν γράφονται και θα γραφτούν. Η προσπάθεια του καθενός μας να μετακινήσει τη ζωή του, να την προσαρμόσει στις ανάγκες του. Η Αθηνά φεύγει από τον γενέθλιο τόπο, αγωνίζεται να καθιερωθεί επαγγελματικά, προσπαθεί να ζήσει τη ζωή της χωρίς τον άντρα στον οποίο είναι αφοσιωμένη συναισθηματικά. Κοινωνικά τα καταφέρνει. Συναισθηματικά μένει μετέωρη. Πως την έχει κάνει έτσι τη ζωή της; Τι θα μπορούσε να κάνει; Κανένας δεν μπορεί να κάνει τα πάντα. Ο καθένας μπορεί να κάνει μερικά.
Ποιος από τους δύο ήρωες αγάπησε περισσότερο τον άλλον;
Ούτε κι εγώ ξέρω ποιος. Αλήθεια το λέω. Μπορεί τελικά ο Αλέξανδρος να την αγάπησε περισσότερο επειδή εκείνος τη μοναδική προσδοκία που στήριξε επάνω της ήταν ερωτική προσδοκία. Ενώ η Αθηνά μέσα από αυτό τον έρωτα θέλησε να καλύψει όλες τις ερήμους της παιδικής της ηλικίας.