H ζωή αρχίζει με τη πρώτη εισπνοή και ολοκληρώνεται με τη τελευταία εκπνοή.Το σώμα μας μπορεί να ζήσει χωρίς τροφή και νερό για βδομάδες αλλά χωρίς οξυγόνο μόνο 2-12 λεπτά.
Η αναπνοή είναι τροφή για κάθε κύτταρο,για το νου για το πνεύμα.
Οι σημερινές συνθήκες ζωής,ιδιαίτερα στις πόλεις, κάθε άλλο παρά αρμονικές είναι.Πώς όμως ο άνθρωπος θα μπορούσε να φέρει λίγη αρμονία μέσα του ? Είναι αρκετό όμως να αφιερώνουμε λίγο χρόνο καθημερινά για μερικές αναπνευστικές ασκήσεις. Στην καθημερινή ζωή δεν χρησιμοποιούνται οι πνεύμονες σε όλη τη χωρητικότητα και την ολική δυνατότητά τους. Πραγματοποιούνται πολλές , ρηχές και κοντές αναπνοές.
Με την άσκηση “pranayama” παρόλο που ο ρυθμός των αναπνοών μειώνεται ανά λεπτό από 15-18 σε 6-9 ανά λεπτό, η αναπνευστική ικανότητα αυξάνεται και προσφέρει ανακούφιση και εφορία. Φυσικά, υπάρχουν μακροπρόθεσμα αποτελέσματα ευεργετικά για την υγεία. Τα γηρατειά ολοφάνερα φανερώνουν ότι οι ιστοί δεν παίρνουν οξυγόνο και αυτό οφείλεται στη μόνιμη συστολή των αιμοφόρων αγγείων. Όταν οι ιστοί γεμίζουν με οξυγόνο στον βαθμό που χρειάζεται η γήρανση αργεί να έρθει.
Ο εγκέφαλος του ανθρώπου για να λειτουργήσει αρμονικά έχει ανάγκη από μία σωστή διαδικασία αναπνοών, ώστε να πάρει το οξυγόνο που χρειάζεται. Αλλά και το υπόλοιπο σώμα έχει ανάγκη από οξυγόνο, για να παράγει ενέργεια. Όλες οι χημικές διαδικασίες δεν ολοκληρώνονται εάν το οξυγόνο που παίρνει δεν είναι επαρκές. Το ίδιο σημαντική είναι και η απαλλαγή του οργανισμού από το διοξείδιο του άνθρακα με την εκπνοή. Με την αναπνευστική καθημερινή άσκηση είναι δυνατόν μέσα σε 2-3 μήνες να υπάρξουν καταπληκτικά αποτελέσματα τόσο σε σωματικό όσο και σε νοητικό επίπεδο.
Οι βαθιές. αρμονικές αναπνοές ενεργοποιούν πολλά κέντρα του σώματος: νευρικά , λεμφικά ,ενδοκρινικά κ.α. και έτσι σιγά σιγά η υγεία καλυτερεύει, εξαφανίζονται οι εσωτερικές συγκρούσεις, οι παράλογες επιθυμίες και οι ορέξεις. Στην εποχή μας άνθρωποι νεαρής ηλικίας έχουν καρδιακές προσβολές και τις λεγόμενες «κρίσεις πανικού», ενώ παλιότερα κάτι τέτοιο δεν συνέβαινε σε τέτοια συχνότητα. Ο ρυθμός της ζωής , η πλούσια διατροφή σε πρωτεΐνες και λίπη, η καθιστική ζωή, το καταναλωτικό άγχος , η προσπάθεια κοινωνικής αναγνώρισης και οι κάθε είδους επιθυμίες είναι αυτές που κάνουν τον σημερινό άνθρωπο τόσο δυστυχή.!
Ας δούμε αναλυτικά τα είδη αναπνοών.
Διαφραγματική ,πλήρης και καθαριστική αναπνοή.
Το πρώτο βήμα στην άσκηση για τον έλεγχο της αναπνοής, είναι η εφαρμογή ασκήσεων,που θα διευρύνουν , θα αναπτύξουν τους πνεύμονες, και θα ελαστικοποιήσουν το διάφραγμα, έτσι ώστε να έχουμε αποδοτικά αποτελέσματα. Η κακή στάση είναι από τους κυριότερους λόγους κακής χρησιμοποίησης των πνευμόνων. Ακόμη,η νοητική κατάσταση ενός ατόμου επιδρά στην αναπνοή. Ο θυμός π.χ. κάνει την αναπνοή βαριά κ έντονη. Συγχρόνως ,ο ρυθμός της γίνεται ταχύτερος και το εγκεφαλικό κέντρο της αναπνοής προσπαθεί να απαλλάξει τους πνεύμονες από το διοξείδιο του άνθρακα. Αντί όμως γι’αυτό , όταν ένα άτομο έχει θυμό μέσα του έχει ένα γενικό σπασμό άμυνας με αποτέλεσμα να κάνει μικρής διάρκειας ή μικρού όγκου εκπνοή και έτσι διατηρεί μεγάλη ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα στους πνεύμονες, οι οποίοι αδυνατούν να προσλάβουν νέα ποσότητα αέρα και κατά συνέπεια οξυγόνο. Όλη αυτή η διαδικασία έχει σαν επίπτωση η πίεση του αίματος να αυξάνεται , οι χτύποι της καρδιάς να πολλαπλασιάζονται και γενικά υπάρχει να δημιουργηθεί ένα αίσθημα ασφυξίας. Αυτή ακριβώς η αίσθηση οφείλεται τόσο στην αδυναμία πρόσληψης οξυγόνου όσο και στην αδυναμία αποβολής του διοξειδίου του άνθρακα.Αν κανείς ,όντας θυμωμένος ,καταφέρει να ελέγξει την αναπνοή του θα παρατηρήσει ότι η καρδιά θα ανακτήσει τον φυσιολογικό ρυθμό της.!!!
Πρακτική
Ξαπλώνουμε σε σκληρό δάπεδο στην ύπτια θέση ( ανάσκελα), τα χέρια πλάι στο κορμό με τις παλάμες προς τα πάνω σε άνετη θέση. Τα πόδια είναι ελάχιστα ανοιχτά, το σαγόνι όχι πολύ προτεταμένο,και η άκρη της γλώσσας στη ρίζα των επάνω δοντιών.
Oλες οι αναπνοές γίνονται μόνο από τη μύτη.Αρχικά προσπαθούμε η εισπνοή κ η εκπνοή να έχουν ίση διάρκεια.Εστιάζουμε στους τέσσερις χρόνους κ αργότερα προσπαθούμε πάντα διαδοχικά να φτάσουμε στους επτά χρόνους.
Διαφραγματική αναπνοή
Εστιάζουμε στην κοιλιά. Τοποθετούμε το δεξί χέρι κάτω από τον αφαλό και παρατηρούμε την κίνηση. Στην εισπνοή γεμίζουμε με αέρα τη κοιλιά (σαν ένα μεγάλο μπαλόνι) στην εκπνοή νιώθουμε ότι ο αφαλός μας βυθίζεται μέσα στην σπονδυλική στήλη. Επαναλαμβάνουμε δέκα φορές και κάθε φορά παρατηρούμε τη κίνηση.
Πλευρική αναπνοή
Έπειτα εστιάζουμε στο σημείο κάτω από το στήθος όπου τοποθετούμε και το αριστερό μας χέρι. ( Το δεξί επιστρέφει στο πάτωμα).Με την εισπνοή νιώθουμε τις πλευρές μας να ανοίγουν προς όλες τις κατευθύνσεις ,το στέρνο ανυψώνεται ,το πίσω μέρος των πλευρών σπρώχνει το πάτωμα και στην εκπνοή μαζεύουν, μαλακώνουν, μικραίνουν. Επαναλαμβάνουμε άλλες 10 φορές παρατηρώντας πάντα τη κίνηση.Τέλος συνδυάζουμε κ τα δύο μέρη για έναν σωστό κύκλο αναπνοής.Τοποθετούμε και τα δύο χέρια στα αρχικά σημεία, ξεκινάμε να εισπνέουμε από το μέρος της κοιλιάς ,γεμίζουμε με αέρα μέχρι τα πλευρά, ανυψώνουμε το στέρνο και στην εκπνοή βγάζουμε όλο τον αέρα. Επαναλαμβάνουμε άλλες δέκα φορές.
Σε όλη τη διάρκεια της πρακτικής εστιάζουμε και παρακολουθούμε όλη τη διαδρομή της αναπνοής. Αργότερα νιώθουμε την εκπνοή στο πίσω μέρος του οισοφάγου, δημιουργώντας ένα μικρό θρόισμα . Σαν να προφέρουμε τη συλλαβή χα με κλειστό στόμα. Ονομάζεται «ουτζάι» κ είναι αναπόσπαστο κομμάτι της yoga.Η πρακτική είναι καλό να γίνεται με άδειο στομάχι.
Τα οφέλη που αποκομίζουμε από την σωστή αναπνοή.
Διαφραγματική αναπνοή
Ανακουφίζει τη καρδιά, βοηθά στην εναρμόνιση της αρτηριακής πίεσης,τονώνει όλα τα όργανα της κοιλιάς.
Πλευρική αναπνοή
Απαλλάσσει την καρδιά από την εξωτερική πίεση των πνευμόνων,ανανεώνει δυναμικά τη ροή του αίματος προς το συκώτι, τη χολή , το στομάχι, τη σπλήνα, το πάγκρεας και τα νεφρά.