Ποιους αφορά το σκάνδαλο της ΑΕΠΙ και γιατί κυκλοφορούν δύο διαφορετικές επιστολές Ελλήνων δημιουργών που προτείνουν λύση στο πρόβλημά τους; Ο τραγουδοποιός και ανεξάρτητος δημοτικός σύμβουλος Αθήνας Στάθης Δρογώσης απαντά σε 10 ερωτήσεις για την υπόθεση που έχει αναστατώσει τον καλλιτεχνικό κόσμο.
Από ποιους παίρνει χρήματα η ΑΕΠΙ για να τα δώσει στους καλλιτέχνες;
Η ΑΕΠΙ είναι μια εταιρεία που μαζεύει έναντι προμήθειας τα μηχανικά δικαιώματα (δισκογραφία), τα ηλεκτρονικά (διαδίκτυο κλπ.) και τα δικαιώματα δημόσιας εκτέλεσης (μαγαζιά, συναυλίες, κλπ.). Με άλλα λόγια ένας καλλιτέχνης δεν μπορεί μόνος του να εισπράξει τα πνευματικά δικαιώματα για τα τραγούδια του από τις επιχειρήσεις που τα χρησιμοποιούν. Παραχωρεί αυτό το δικαίωμα με σύμβαση έναντι προμήθειας στην ΑΕΠΙ ή σε άλλον οργανισμό και κάθε 6 μήνες ή χρόνο παίρνει την αμοιβή του. Η ΑΕΠΙ και η Αυτοδιαχείριση ασχολούνται με την είσπραξη και τη διανομή μόνο των πνευματικών δικαιωμάτων μουσικής και στίχου. Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων δημιουργών έχει σύμβαση με την ΑΕΠΙ. Και το δίκτυο είσπραξής της είναι με διαφορά το πιο μεγάλο στην Ελλάδα.
Ποια είναι τα βασικά σημεία του σκανδάλου της ΑΕΠΙ;
Δημοσιοποιήθηκε ένα πόρισμα οικονομικού ελέγχου 70 σελίδων στο οποίο καταγράφονται αρνητικά κεφάλαια 20 εκατομμυρίων ευρώ. Επίσης οι αμοιβές της διοίκησης σύμφωνα με το πόρισμα είναι υπέρογκες. Η δικαιοσύνη κάνει ανεξάρτητη έρευνα για διάφορες οικονομικού τύπου ατασθαλίες. Μέχρι να αποφασίσει η δικαιοσύνη υπάρχει σοβαρό θέμα ηθικής τάξης λόγω των ζημιών και των υπέρογκων αμοιβών της διοίκησης.
Ποιος φταίει γι’ αυτό;
Για κάθε οικονομικό αποτέλεσμα μιας εταιρείας την ευθύνη έχει σύμφωνα με τον νόμο το διοικητικό της συμβούλιο και οι μέτοχοι που το εκλέγουν μέσω της συνέλευσης τους. Υπήρχε όμως παράλληλα και ένα «πελατειακό» σύστημα αδικαιολόγητων προκαταβολών προς κάποιους καλλιτέχνες.
Για πόσα περίπου ενεργά μέλη της ΑΕΠΙ μιλάμε αυτή τη στιγμή;
Περίπου 14.000-15.000 είναι τα μέλη αλλά υποθέτω πως τα ενεργά ρεπερτόρια είναι κάτω από 1000. Αλλά αυτά τα στοιχεία τα έχει μόνο η ΑΕΠΙ.
Τι στάση κρατάει το Υπουργείο Πολιτισμού;
Το υπουργείο ετοιμάζει εδώ και 1,5 χρόνο έναν καινούριο νόμο στον οποίο ενσωματώνει την καινούρια ευρωπαϊκή οδηγία για τα πνευματικά δικαιώματα. Δυστυχώς έχει καθυστερήσει πολύ. Έχουν αλλάξει και τρεις υπουργοί σε αυτό το διάστημα .Η υπουργός μεταβίβασε το πόρισμα στη δικαιοσύνη. Η τελευταία εκδοχή του νόμου πιστεύω είναι πλήρως λειτουργική και πρέπει να ψηφιστεί. Παράλληλα το υπουργείο έχει δείξει την διάθεση του να αναλάβει πρωτοβουλίες ούτως ώστε να βρεθεί ένα ριζικά νέο μοντέλο διοίκησης με την συμμετοχή καλλιτεχνών που θα προτείνουν τα σωματεία των δημιουργών. Παράλληλα πρέπει να υπάρξει πλήρης διαφάνεια στο σύστημα πληρωμών. Και αυτό προβλέπεται ρητά στο νέο σχέδιο νόμου. Δεν αρκεί όμως να αλλάξει μονάχα η δημόσια εικόνα, χρειάζεται να αναλάβουμε την ευθύνη και να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη στην αγορά και την δικαιοσύνη προς τα μέλη.
Πρακτικά τι προβλήματα δημιουργεί αυτή η υπόθεση στους δημιουργούς;
Αν σταματήσει ξαφνικά η διανομή δικαιωμάτων από την ΑΕΠΙ οι πιο πολλοί δημιουργοί θα καταστραφούν οικονομικά. Οι στιχουργοί για παράδειγμα δεν έχουν άλλο τρόπο να ζήσουν. Δεν κάνουν συναυλίες όπως εμείς οι τραγουδοποιοί. Τα ποσά δεν είναι μεγάλα. Αν τα διαιρέσει κάποιος προκύπτουν αμοιβές λίγο πάνω από τον βασικό μισθό το μήνα για τους πιο πολλούς. Συνεπώς, αν κλείσει η ΑΕΠΙ λόγω οικονομικών προβλημάτων ή λόγω ανάκλησης της άδειάς της από το κράτος το ελληνικό τραγούδι θα βιώσει έναν ξαφνικό θάνατο.
Ένα άλλο τεράστιο πρόβλημα είναι η εμπιστοσύνη της αγοράς. Οι χρήστες μουσικής αυτή τη στιγμή λόγω του πορίσματος και των δημοσιευμάτων επιλέγουν παρανόμως να καθυστερήσουν τις πληρωμές. Σχηματικά με πρόφαση τα προβλήματα της ΑΕΠΙ μεγάλα ξενοδοχεία, κανάλια και μεγάλοι χώροι διασκέδασης δεν στηρίζουν τους καλλιτέχνες με την άρνηση πληρωμής. Στηρίζουν τα συμφέροντά τους. Υπάρχει λοιπόν σοβαρός κίνδυνος για τους δημιουργούς και το ελληνικό τραγούδι γενικότερα.
Ποιοι άλλοι θα επηρεαστούν αν κλείσει η ΑΕΠΙ;
Εκτός από την οικονομική εξαθλίωση των Ελλήνων δημιουργών και οι χρήστες μουσικής θα έχουν πρόβλημα, διότι για αρκετό καιρό δεν θα υπάρχει ισχυρός οργανισμός για τους παράσχει άδεια χρήσης μουσικής. Θα έρθει το απόλυτο χάος με δικαστικές διαμάχες και στην ουσία με καταστροφή του ελληνικού ρεπερτορίου αφού οι ξένοι εκδότες μουσικής σίγουρα θα κινηθούν προς τη δημιουργία δικού τους οργανισμού. Πολύ σημαντικό τέλος είναι ότι όλο το αρχείο της ΑΕΠΙ που παρέχει νομική τεκμηρίωση για το σύνολο των ελληνικών τραγουδιών από το 1930 κι έπειτα είναι ιδιωτικό. Είναι δικό της. Χωρίς αυτό το αρχείο δεν μπορεί να φτιαχτεί καινούριος μηχανισμός διανομής.
Γιατί στείλατε επιστολή στην Υπουργό Πολιτισμού; Τι διεκδικείτε;
Ανησυχήσαμε από το πόρισμα. Από την κατάρρευση των εσόδων μας. Πιστεύουμε ότι ήρθε ο καιρός να αλλάξει η ΑΕΠΙ τρόπο διοίκησης. Εμείς μιλάμε για μια ΑΕΠΙ που στο διοικητικό της συμβούλιο επιλέγονται καλλιτέχνες που δίνουν λόγο στα σωματεία τους. Στην ουσία ζητάμε συνδιοίκηση με τους μετόχους και αυστηρότατη εποπτεία από το υπουργείο. Για εμάς αυτή είναι η μόνη ρεαλιστική λύση που δεν θα δημιουργήσει χάος στην αγορά και στις ζωές μας. Σταδιακά θα θέλαμε να περάσει η ΑΕΠΙ εντελώς στα χέρια των δημιουργών αλλά για αυτό λόγω του συντάγματος και των νόμων θα πρέπει να διαπραγματευτούμε με τους μέτοχους.
Γιατί υπάρχει και δεύτερη επιστολή από ομάδα δημιουργών; Σε τι διαφοροποιούνται από εσάς;
Καλύτερα να σας εξηγήσουν οι ίδιοι την επιστολή τους. Εγώ μπορώ να πω ότι συμφωνούμε στη γενική εικόνα και δεν τοποθετούμαστε απέναντι. Θέλουμε κοινά πράγματα. Σε τεχνικό επίπεδο διαφωνούμε με την ύπαρξη επιτρόπου από το τραπεζικό δίκαιο. Έχοντας μιλήσει με συνταγματολόγους και εμπορικολόγους κρίνουμε ότι μια τέτοια διάταξη δεν θα λύσει το πρόβλημα. Αντιθέτως, ίσως το βαθύνει σε τέτοιο βαθμό που να είναι αδύνατο στο σύστημα να ανακάμψει. Όπως έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν με αντίστοιχα πειράματα.
Πάντως δεν είμαστε διχασμένοι ούτε «τσακωμένοι». Έχουμε μια διαφορετική τεχνική πρόταση που πιστεύουμε ότι θα δώσει λειτουργική λύση. Θα προσυπογράφαμε το κείμενο αλλά προτείνουμε απλά μια άλλη διέξοδο που να δίνει τον πρώτο λόγο σε εμάς γιατί μας ανήκει. Επίσης, δεν κάνουμε επιθετική συλλογή υπογραφών. Πιστεύουμε πως για ένα τέτοιο περίπλοκο ζήτημα οφείλουν πρώτα να ενημερωθούν οι συνάδελφοι για όλες τις πτυχές του κι έπειτα να αποφασίσουν ποια λύση θα προκρίνουν.
Πώς θα εξελιχθεί αυτή η υπόθεση;
Ελπίζω ο νόμος να έρθει γρήγορα. Ελπίζω η ΑΕΠΙ να τηρήσει τις δεσμεύσεις της (αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, μείωση μισθών στελεχών, συμμετοχή καλλιτεχνών από τα σωματεία τους στη διοίκηση). Και η αγορά να καταλάβει ότι χωρίς τους Έλληνες δημιουργούς δεν υπάρχει ελληνικό τραγούδι. Πρέπει να ξεπεράσουμε την κρίση και να βγούμε πιο δυνατοί από αυτή. Και φυσικά η ελληνική δικαιοσύνη πρέπει να κάνει τη δουλειά της ανεξάρτητη.
Πηγή: Περιοδικό Down Town