Μία πολύ ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί η Βαρβάρα Καπογιαννοπούλου, καθώς ανήκει στη μικρή κατηγορία Ελληνίδων γυναικών που επέλεξαν να φέρουν στη ζωή τα παιδιά τους στο σπίτι τους, στη φωλίτσα τους. Η ιστορία της με εντυπωσίασε καθώς περιλαμβάνει τσιρίδες, μία πάνα από πετσέτα τυλιγμένη με παραμάνα, τοστάκια, χυμούς και αγκαλιές στο σούπερ λουξ κρεβάτι της και μπάνια στη λεκάνη των ρούχων του πλυντηρίου. Την άκουσα με προσοχή και ένιωσα ότι ήμουν και εγώ εκεί, όταν πρωτοφάνηκε η Μυρτούλα και όταν ο Μίνωας εμφανίστηκε με τεντωμένη τη γροθιά του, σαν τον Superman.
Βαρβάρα, καταρχήν πότε και πώς αποφάσισες να προχωρήσεις σε ένα τέτοιο βήμα; Ποιο ήταν το ερέθισμα;
Μετά την ολοκλήρωση του πρώτου τριμήνου της εγκυμοσύνης, παρακολούθησα κάποια «μαθήματα» στο σύλλογο «ΕΥΤΟΚΙΑ» σχετικά με τη φυσιολογία της εγκυμοσύνης, αναπνοές για τον τοκετό, συμβουλές για τη φροντίδα του βρέφους κτλ. Εκεί, άκουσα πρώτη φορά για τη δυνατότητα τοκετού στο σπίτι, τις προϋποθέσεις για να γίνει κάτι τέτοιο και τη σχετική διαδικασία. Τόσο σε μένα όσο και στον άντρα μου, μας φάνηκε πολύ ενδιαφέρουσα και καθόλου αγχωτική η προοπτική να γεννήσω στο σπίτι μας, με τους ρυθμούς μας και σε έναν γνώριμο χώρο. Φυσικά, υπήρχαν και οι προϋποθέσεις για να συμβεί κάτι τέτοιο, δηλαδή ομαλή εγκυμοσύνη, κανένα ιατρικό ιστορικό αποβολής ή παθολογίας και πολλά άλλα.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα του τοκετού στο σπίτι;
Αν εξαιρέσεις ότι δεν παρέχονται οι «ανέσεις» ενός μαιευτηρίου και η «ασφάλεια» της αμεσότητας ενός χειρουργείου-εάν προκύψει κάτι- θεωρώ ότι το σπίτι αποτελεί το καλύτερο μαιευτήριο του κόσμου. Είσαι σ’ ένα χώρο γνώριμο, όπου νιώθεις ασφάλεια και ηρεμία, έχεις απεριόριστο χρόνο για να χαλαρώσεις, να φας, να μπεις στην μπανιέρα με ζεστό νερό για να απαλύνεις τις ωδίνες, να ακούσεις τη μουσική που σε χαλαρώνει, να βάλεις και να βγάλεις ρούχα, να διαλέξεις τη στάση που θα γεννήσεις, να είσαι μαζί με τον/τους ανθρώπους που αγαπάς, να μη σε ξυρίσουν, να μη σου κάνουν κλύσμα, να μη σου βάλουν καλώδια και να μη σε δέσουν ανάσκελα σε μια καρέκλα χωρίς να μπορείς να κουνηθείς για ώρες… και φυσικά την ευκαιρία να νιώσεις ότι η γέννα δεν είναι μια ιατρική πράξη, αλλά μια φυσική διαδικασία την οποία μπορεί και πρέπει κάθε γυναίκα να τη θυμάται με αγάπη και όχι με τρόμο! Επαναλαμβάνω, εάν οι συνθήκες της εγκυμοσύνης το επιτρέπουν.
Ποιες είναι οι αναμνήσεις σου από εκείνες τις στιγμές; Θα μπορούσες να μας δώσεις μία περιγραφή του σκηνικού για να μπούμε στο κλίμα;
Η Μυρτούλα γεννήθηκε Σάββατο 2 Μαΐου του 2009, περίπου 25 ημέρες πριν την πιθανή ημερομηνία τοκετού, δηλαδή δεν περιμέναμε να γεννήσω...Πρωτομαγιά ήμασταν σε τραπέζι το μεσημέρι και μετά βολτούλα. Το ίδιο βράδυ, βλέπαμε ένα ντοκιμαντέρ στην τηλεόραση όταν –κατά τις 22.00- μου ήρθε ένας δυνατός πόνος. Δεν δώσαμε σημασία, γιατί –πρώτον- ήταν νωρίς ακόμη για να γεννήσω και –δεύτερον- θεωρήσαμε ότι πρόκειται για τις λεγόμενες συσπάσεις Braxton Hicks. Μετά από λίγο ακολούθησε και δεύτερος έντονος πόνος και τότε ανακάθισα στον καναπέ και κοίταξα το ρολόι μου. Είχαν μεσολαβήσει 10’. Στα επόμενα 10’ ήρθε και άλλος δυνατός πόνος και τότε υποψιάστηκα ότι «κάτι άλλο» συνέβαινε…Πήρα τηλέφωνο τη μαία και μου είπε ότι ακόμη ήταν νωρίς για να γεννήσω, να χαλαρώσω, να παρακολουθώ την ακολουθία των συσπάσεων και να επικοινωνήσουμε πάλι. Στην επόμενη ώρα οι συσπάσεις έρχονταν κάθε 8-10’, οπότε και επικοινώνησα ξανά με τη μαία μου και μου είπε πως θα έρθει από το σπίτι. Όταν ήρθε, οι συσπάσεις είχαν ακόμη την ίδια ακολουθία, αλλά ήταν πιο δυνατές. Με εξέτασε και μου είπε ότι έχω μια πολύ μικρή διαστολή, οπότε δεν θα γεννήσω σύντομα και με συμβούλεψε να γεμίσω τη μπανιέρα και να μπω στο ζεστό νερό να χαλαρώσω. Στη μπανιέρα έμεινα 1-2 ώρες (ο χρόνος σταματά εκείνες τις στιγμές), αλλά πονούσα πολύ λιγότερο και ένιωθα πολύ ήρεμα, μέσα στο ζεστό νερό, με κεράκια και τον άντρα μου δίπλα. Κάποια στιγμή βγήκα, η μαία με εξέτασε και πάλι και η διαστολή ήταν στο 4-5. Τότε μου είπε ότι μάλλον προχωράμε για τοκετό και με ρώτησε αν είμαι έτοιμη για το σπίτι ή αν θέλω να πάω στο μαιευτήριο. Συμφωνήσαμε με τον άντρα μου να προχωρήσουμε στο σπίτι και ειδοποιήθηκε άλλη μια μαία. Όσο εγώ ήμουν με τη μία μαία και με βοηθούσε με τις αναπνοές, μου έκανε μασάζ στην πλάτη και τη μέση για να απαλύνει τον πόνο, οι υπόλοιποι ετοιμάσανε το κρεβάτι και –αφού είχαμε κάνει όλο το γύρο του σπιτιού- μεταφερθήκαμε στο κρεβάτι μας. Η διαστολή ήτανε πλέον στο 6 και τότε η μαία μου πρότεινε να μου «σπάσει» τα νερά, καθ’ ότι έτσι επιταχύνεται η διαδικασία. Πράγματι, μετά από αυτό και σε λιγότερο από μια ώρα, μπήκαμε στη φάση των ωδινών, που είναι σχετικά σύντομη (στην επίτοκο φαίνεται αιώνας βέβαια) αλλά αρκετά επώδυνη. Φυσικά στον τοκετό στο σπίτι, δεν υπάρχει αναισθησιολόγος και κατά συνέπεια δεν υπάρχει και επισκληρίδιος ή οποιαδήποτε άλλη τεχνητή παρέμβαση. Μετά από άγνωστο πόσο (πάντως όχι πολλή ώρα), «στα τέσσερα» πάνω στο κρεβάτι μας (που είναι και η πιο φυσική και αυτονόητη θέση για το σώμα για να βγάλει από μέσα ένα μωρό), με χαμηλό φως και αρκετές τσιρίδες… φάνηκε η Μυρτούλα. Το μωράκι είχε μία σφιχτή περίδεση με το λώρο γύρω από το λαιμό του, την οποία ξετύλιξε η μαία μόλις βγήκε το κεφαλάκι. Στις 06:15 το πρωί κρατούσα αγκαλιά το μωράκι μας και το λώρο έκοψε ο μπαμπάς μας. Στη συνέχεια η μαία έκανε την απαραίτητη αξιολόγηση Apgar στο μωράκι και μετά μαζί με τον μπαμπά την έκαναν το πρώτο της μπανάκι …στη λεκάνη που βάζουμε τα ρούχα από το πλυντήριο! Την πήρα αγκαλίτσα και τη θήλασα για πρώτη φορά και για πολύ, πολύ καιρό μετά (18 μήνες). Εν τω μεταξύ, επειδή γεννήθηκε ξημερώματα και δεν ήμασταν προετοιμασμένοι για γέννα, δεν είχαμε πάνες, οπότε η πρώτη της πάνα ήταν μια πετσετούλα χεριών με παραμάνες! Οι μαίες περίμεναν να βγει και ο πλακούντας, τον εξέτασαν προσεκτικά και με περιποιήθηκαν, χωρίς να χρειάζεται κάτι ιδιαίτερο –εκτός από ένα μικρό ράμμα στο περίνεο.
Άρα όλα πήγαν μια χαρά…
Πρέπει να σου πω ότι –και μετά από δύο γέννες στο σπίτι είμαι σίγουρη γι’ αυτό- επειδή δεν είχα υποστεί κάποια μορφή αναισθησίας ή χημική παρέμβαση, ελάχιστη ώρα μετά τη γέννα ένιωθα μια χαρά και εκτός από την πολλή κούραση είχα όρεξη να σηκωθώ και να χορεύω (φυσικά δεν έγινε κάτι τέτοιο). Ο άντρας μου, μου έφτιαξε τοστάκια, χυμό και μετά κοιμηθήκαμε αγκαλίτσα με τη μικρή μου στο κρεβάτι μας. Για 10 ημέρες οι μαίες με επισκέπτονταν στο σπίτι, εξέταζαν κοιλιά και γεννητικά όργανα για να βεβαιωθούν ότι πάνε όλα καλά, ότι η μήτρα επιστρέφει στη θέση της, με βοήθησαν με το θηλασμό, τη φροντίδα του βρέφους, μου έδειξαν πώς αλλάζουν, πλένουν, βάζουν κρέμες, κτλ κτλ αλλά και ασκήσεις για να «ξανασφίξει» το περίνεο, για την περιποίηση του στήθους μου και τέλος ακολούθησαν πολλά-πολλά τηλεφωνήματα για την υγεία μαμάς και βρέφους, κάτι που στα ελληνικά μαιευτήρια –τουλάχιστον από μαρτυρίες φίλων και γνωστών μου- είναι σε πρωτόλειο ή/και ανύπαρκτο στάδιο. Καθ’ όλη τη διάρκεια του τοκετού, είχα το άγχος του αγνώστου και την αγωνία του «τι συμβαίνει τώρα στο σώμα μου;», αλλά σε καμία περίπτωση δεν έκανα άσχημες σκέψεις ή δεν αμφέβαλλα για την επιλογή μου.
Γι αυτό και επέλεξες τον τοκετό στο σπίτι και για το επόμενο παιδάκι σου. Αλήθεια, η δεύτερη φορά ήταν διαφορετική;
Ο Μινωάκος ήρθε την Πέμπτη 10 Μαρτίου του 2011 και εκείνος λίγες μέρες νωρίτερα από την πιθανή ημερομηνία του (βιαστική μάνα-βιαστικά παιδιά), μόνο που τη δεύτερη φορά –επειδή γνώριζα το σώμα μου πλέον και είχα εμπειρία της διαδικασίας- και τον περίμενα και ήξερα ακριβώς τι πρέπει να κάνω. Η Μυρτούλα ήταν 22μηνών και ήμασταν στην παιδική χαρά και κάναμε κούνια, όταν ήρθε ο πρώτος πόνος (12.15 το μεσημέρι). Το ίδιο πρωί με είχε εξετάσει η μαία και μου είχε πει ότι μέχρι την Κυριακή θα έχω γεννήσει, οπότε με τον πρώτο πόνο λέω στη Μυρτώ «αγάπη μου, πρέπει να φύγουμε, γιατί ο αδερφός σου μας χτυπάει την πόρτα να βγει». Φυσικά, σκασίλα της η Μυρτώ για τον αδερφό της και χρειάστηκαν λίγα λεπτά για να την πείσω για τη σπουδαιότητα του ζητήματος… Έτσι, γυρίσαμε με τα πόδια και μετά από ένα 10λεπτο φτάσαμε στο σπίτι μας και ειδοποιήσαμε τη μαία και το μπαμπά μας. Μέχρι να έρθουν οι ενισχύσεις, έβαλα άνετα ρούχα και μαζί με τη Μυρτούλα πήραμε την τεράστια μπάλα του pilates για λίγες αναπνοές. Μου φάνηκε πως ήρθαν όλοι πετώντας, μαζί και οι νονοί της Μυρτώς, που είχαν το ρόλο να την αναλάβουν μέχρι να «αφιχθεί» ο αδερφός της. Πράγματι, η Μυρτούλα έφυγε –δεύτερη φορά σε 2 ώρες- για την παιδική χαρά και εμείς πιάσαμε «δουλειά». Αυτή τη φορά το σώμα χρησιμοποίησε τη μνήμη του και πιστεύω και τη θέληση του να μην περιμένει το άλλο παιδάκι πολλές ώρες μακριά από το σπίτι του. Η μαία μου ήρθε στις 13.15 και στις 15.15 γεννήθηκε ο Μίνωάς μου, με το ένα χεράκι τεντωμένο μπροστά σε γροθιά, σαν τον Superman. Πραγματικά, το δεύτερο παιδάκι μου το γέννησα με έναν πόνο, γλίστρησε από μέσα μου και τώρα σαν τον βλέπω 3,5 χρόνια μετά να μου λέει ότι είναι ο Superman και να τεντώνει το χεράκι του γροθιά, γελάω και συγκινούμαι ταυτόχρονα… Σε αυτή τη γέννα είχα μαζί και μια πολύ καλή μου φίλη και μετέπειτα νονά του Μίνωα. Μια φανταστική ημέρα του Μάρτη, με καταγάλανο ουρανό, ελαφρύ βοριαδάκι κι ένα σπουργιτάκι που το έβλεπα στο καλώδιο της ΔΕΗ από την ώρα που ξεκίνησαν οι πόνοι και μέχρι που γέννησα.
Θα θυμάμαι με πολλή νοσταλγία και τρυφερότητα τις δύο μου γέννες και εύχομαι να ήταν έτσι για όλες τις γυναίκες του κόσμου. Σαφώς και αγωνιούσα, μέχρι να πιάσω τα μωράκια στα χέρια μου και να δω ότι είναι σώα και αρτιμελή-παράνοια κάθε μάνας-σαφώς και πόνεσα, τσίριξα, φώναξα, ευχήθηκα «άντε να τελειώνουμε», αλλά σε καμία περίπτωση δεν ένιωσα έρμαιο των γιατρών, ανήμπορο και άβουλο πλάσμα που του λένε τι και πώς θα κάνει το σώμα του και εννοείται πως ένιωσα πολύ-πολύ σούπερ στην lux κρεβατάρα μου, στο ατομικότατό μου μπάνιο, στα τοστάκια και τα χυμουλάκια του σπιτιού μου, στη γαλήνη και την ηρεμία της ΦΩΛΙΑΣ μας.
Μου κάνει πολύ εντύπωση που δεν είχες καθόλου άγχος. Δεν υπήρξαν στιγμές που ένιωσες ανασφάλεια για την απόφασή σου; Δεν υπήρχε στο μυαλό σου το ενδεχόμενο επείγουσας ιατρικής βοήθειας ή επιπλοκών;
Στην πρώτη μου γέννα φυσικά και είχα άγχος, αλλά αυτό δεν είχε να κάνει με την απόφαση του τρόπου που θα γεννήσω ή αν θα καταφέρω να γεννήσω, όσο με το φόβο που έχει να αντιμετωπίσει ο οποιοσδήποτε όταν κάνει κάτι για πρώτη φορά και αυτό το κάτι είναι παντελώς άγνωστο. Δεν γνώριζα τις αντοχές και τη συμπεριφορά του σώματος στον τοκετό, δεν ήξερα πόσες ώρες θα διαρκέσει και πότε θα καταλάβω ότι είμαι στην «τελική ευθεία» και τέτοιου είδους αγωνίες και ερωτήματα. Επίσης, σχετικά με την επείγουσα ιατρική βοήθεια, οι μαίες διαθέτουν ένα τζιπ κάτω από το σπίτι σου με ό,τι μπορεί να χρειαστεί μέχρι να έρθει ασθενοφόρο και ΔΕΝ αναλαμβάνουν τοκετούς στο σπίτι αν δε συντρέχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις και δεν πληρούνται αρκετά κριτήρια. Για παράδειγμα, όχι πολύδυμες κυήσεις, όχι κυήσεις με παθολογικό ιστορικό, όχι πρόωρες κυήσεις κλπ, κλπ, κλπ.
Μείνε συντονισμένη γιατί σε επόμενη ανάρτηση θα διαβάσεις το δεύτερο μέρος της συνέντευξης και θα μάθεις πώς αντέδρασαν οι συγγενείς της Βαρβάρας στην ιδέα του τοκετού στο σπίτι, ποιοι ενδεχομένως είναι οι κίνδυνοι που κρύβει μία τέτοια διαδικασία και το ρόλο που παίζουν ο γυναικολόγος και η μαία.