Και πάλι ο Λάνθιμος μας έβαλε στο παιχνίδι των Oscar. Και ένα είναι σίγουρο: αν δεν αγαπάμε τις ταινίες του, πρέπει σίγουρα να αγαπήσουμε τις υποψηφιότητές του. Οι Έλληνες πολλές φορές φλέρταραν με τα Oscar. Άλλοτε κομψά, άλλοτε άκομψα, αλλά πάντα με μοναδικό στυλ βρέθηκαν αγκαλιά με το πολυπόθητο αγαλματίδιο. Και μερικές φορές από μακριά. Λένε πώς τα Oscar δεν πρέπει να τα κυνηγάς. Θα σε κυνηγήσουν εκείνα. Και έτσι ακριβώς έγινε με τις παρακάτω περιπτώσεις. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Από τον Πάνο Ζόγκα
ΜΟΝΗ ΣΤΟ HOLLYWOOD (αγκαλιά με ένα Oscar)
ΚΑΤΙΝΑ ΠΑΞΙΝΟΥ, Oscar Β’ Γυναικείου Ρόλου για την ταινία Για Ποιον Χτυπά η Καμπάνα
Το πρώτο ελληνικό Oscar το κερδίζει η Κατίνα Παξινού στις 2 Μαρτίου το 1944, σε ηλικία 44 ετών. Πριν από αυτή τη νίκη προηγήθηκε μια θλιβερή ιστορία. Η Παξινού βρέθηκε στο Hollywood το 1943, απομονωμένη, την περίοδο που η Ελλάδα ζούσε υπό γερμανική κατοχή. Η ίδια δεν γνωρίζει καν αν ζει η οικογένειά της στην Ελλάδα, η κόρη της και η μάνα της.
Εκείνη την περίοδο επίσης κοιτάζει διερευνητικά αν μπορεί να μπει στην κινηματογραφική βιομηχανία. Ο ατζέντης της τη στέλνει στο Paramount για το καστ του Για Ποιον Χτυπάει η Καμπάνα και κερδίζει τον ρόλο της Pilar. «Από τύχη βρέθηκα σε αυτή την ταινία. Ήταν μια περίοδος πολύ δύσκολη που προείχε η επιβίωση» θα πει αργότερα. Συμπρωταγωνιστές της στην ταινία ήταν η Ingrid Bergman και ο Gary Cooper και αυτοί υποψήφιοι, χωρίς όμως να καταφέρουν να νικήσουν.
Μετά τη νίκη της στα Oscar η φήμη της εξαπλώθηκε παντού. Η ίδια αφυπνίζει το Hollywood εκείνη τη βραδιά και αφιερώνει το βραβείο στους Έλληνες συναδέλφους της που υποφέρουν. Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι η Κατίνα Παξινού εκείνη τη χρονιά κέρδισε και τη Χρυσή Σφαίρα και έγινε η πρώτη ηθοποιός που κέρδισε το βραβείο χωρίς να έχει γεννηθεί στην Αμερική. «Μπαμ και κάτω έγιναν όλα» θα πει στο περιοδικό Εικόνες, το 1951. «Ήμασταν στην αίθουσα, γινόταν μεγάλη φασαρία. Ανακοινώνεται το όνομά μου και δεν ακούω τίποτα. Με σπρώχνει ο Gary και μου λέει: “Τρέχα, εσύ είσαι”».
Το Oscar της Κατίνας Παξινού βρίσκεται στο Μουσείο Κατίνας Παξινού, στην Εθνική Τράπεζα.
ΠΟΣΟ ΘΑ ’ΘΕΛΑ ΝΑ ΕΙΧΑ ΚΑΙ ΜΙΑ, ΚΑΙ ΔΥΟ, ΚΑΙ ΠΕΝΤΕ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ
ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ, Oscar Καλύτερου Τραγουδιού για την ταινία Ποτέ την Κυριακή
Το 1961 η Ελλάδα γίνεται μόδα και πολυπόθητος τουριστικός προορισμός εξαιτίας της ταινίας Ποτέ την Κυριακή. Η ταινία μιλάει για μια ηλιόλουστη, γεμάτη αισιοδοξία χώρα, με ιστορίες που έχουν πάντα happy end και όπως λέει και η πρωταγωνίστρια: «Όλοι καταλήγουν στην ακρογιαλιά». Στη θρυλική σκηνή, η Μελίνα, ξαπλωμένη στο κρεβάτι, με ένα τίναγμα των δαχτύλων πετάει τη γόπα της, ανοίγει το τζάμι και τραγουδάει στην προβλήτα του λιμανιού τα Παιδιά του Πειραιά, ενώ στο φινάλε βουτάει μαζί τους στη θάλασσα.
Και αυτή η εικόνα γίνεται παγκόσμια και αιώνια. Η Μελίνα παίζει την Ίλια, μια χαρούμενη πόρνη που γνωρίζει έναν διανοούμενο (τον υποδύεται ο Ζυλ Ντασέν που σκηνοθετεί και την ταινία) και μέσα από τις αντιφάσεις τους γεννιέται μεταξύ τους ένας μοναδικός έρωτας. Το τραγούδι κέρδισε το Oscar Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού για το 1960 γίνεται -και είναι μέχρι σήμερα- το μοναδικό τραγούδι του θεσμού με ξενόγλωσσο στίχο.
Το τραγούδι, που γράφτηκε με τη βοήθεια του Γιώργου Ζαμπέτα σε ένα μόλις πρωινό που πήγε ο Μάνος στο στούντιο, έγινε ύμνος και παγκόσμια επιτυχία και μεταφράστηκε σε πάνω από 44 γλώσσες. Όλο αυτό το φολκλόρ και την ταύτιση του τραγουδιού με την «ελληνική λεβεντιά» δεν τα άντεξε ο Χατζιδάκις και στο τέλος αποκήρυξε το κομμάτι. Για την ακρίβεια το μίσησε. Τα δικαιώματα του τραγουδιού ανήκουν στη United Artist και μέχρι σήμερα αποτελεί ένα από τα βασικά trade-mark της χώρας μας. Ο συνθέτης δεν βρέθηκε στην απονομή. Η Ακαδημία στέλνει το αγαλματίδιο στον Χατζιδάκι, ωστόσο, χάνεται στη Γιουγκοσλαβία και μετά την επιμονή των Ελλήνων δημοσιογράφων να φωτογραφηθεί ο συνθέτης στο διαμέρισμά του στην Αθήνα στο Παγκράτι «δανείζεται» το αγαλματίδιο της Κατίνας Παξινού. Άλλωστε ήταν το μοναδικό που υπήρχε στην Αθήνα.
Θα δηλώσει στο περιοδικό Εικόνες το 1961: «Είναι μεγάλη τιμή για μένα να κερδίζω αυτό το βραβείο. Αυτό σημαίνει ότι η μουσική μου μπορεί να ταξιδέψει και έξω από τα σύνορα της Ελλάδας. Μου δίνει πολλές δυνατότητες και ήδη έχω προτάσεις για συνεργασίες. Είμαι πολύ χαρούμενος γι’ αυτό το αναπάντεχο δώρο». Για την ιστορία αξίζει να αναφερθεί πως για την ταινία Ποτέ την Κυριακή υποψήφια ήταν και η Μελίνα Μερκούρη για τον Α’ Γυναικείο Ρόλο, έχασε όμως από την Elizabeth Taylor. Ο Ζυλ Ντασέν ήταν υποψήφιος το Oscar Σκηνοθεσίας και Σεναρίου, καθώς και των κοστουμιών της Ντένης Βαχλιώτη. Κανείς από τους υποψηφίους δεν παραβρέθηκε στην αίθουσα της απονομής.
Ο κριτικός κινηματογράφου Παναγιώτης Τιμογιαννάκης μας εξηγεί: «Η Μελίνα κατάλαβε ότι μετά τον θρίαμβο των Καννών τα Oscar ήταν μια εντελώς διαφορετική τελετή με αυστηρούς κανόνες. Δεν μπορούσε να κερδίσει κάνοντας πάρτι και πρωτοσέλιδα για το “ελληνικό γλέντι”». Για αυτό και το απαξίωσε. Άλλωστε τότε δεν γινόταν αυτός ο χαμός που γίνεται στις μέρες μας για τα βραβεία».
Διάβασε περισσότερες ελληνικές οσκαρικές ιστορίες, στο DownTown που κυκλοφορεί.